Pomimo wyzwań związanych z nakładami inwestycyjnymi i koniecznością dostosowania regulacji, polskie przedsiębiorstwa coraz aktywniej włączają się w globalny trend redukcji emisji CO2 – wynika z drugiej edycji Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki.
Wartość Indeksu za pierwsze półrocze 2024 roku wynosi 61 pkt (gdzie 50 pkt oznacza wartość neutralną; wynik powyżej wskazuje na pozytywne nastawienie biznesu do dekarbonizacji i działań ESG). Wzrasta także zaangażowanie firm w ten obszar – spośród 111 badanych przedsiębiorstw, aż 40% zadeklarowało wzrost znaczenia dekarbonizacji w ich strategii biznesowej, a 20% – wzrost istotny.
– Dekarbonizacja ma coraz większe znaczenie dla polskich przedsiębiorstw. Jednak wciąż widać różnice w podejściu dużych firm, posiadających odpowiednie zasoby i specjalistów ds. ochrony środowiska i transformacji klimatycznej, w porównaniu do firm średnich i mniejszych – komentuje Michał Hetmański, prezes Fundacji Instrat.
Indeks Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki, stworzony przez Pracodawców RP, Fundację Instrat oraz firmę Qemetica, ilustruje podejście krajowego biznesu do zielonej transformacji. Narzędzie, wzorowane na wskaźniku PMI, jest uzupełnieniem danych klimatycznych, wskazując na aktualne trendy i wyzwania związane z dekarbonizacją oraz zrównoważonym rozwojem. Indeks oparty jest na anonimowych ankietach przeprowadzanych w reprezentatywnej grupie polskich przedsiębiorstw, a jego wyniki publikowane są co pół roku, z uwzględnieniem podziału na branże.
– Dekarbonizacja i ochrona środowiska stają się kluczowymi tematami dla biznesu, co wynika m.in. z regulacji, rosnącej świadomości konsumentów oraz oczekiwań partnerów biznesowych, którzy coraz częściej wymagają – nawet od małych firm, działających w branżach usługowych niezwiązanych z górnictwem czy chemią – informacji na temat ich śladu węglowego i działań na rzecz zmniejszenia wpływu na klimat – mówi Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP.
Najnowsze dane IDPG pokazują, że profil firm zaangażowanych w dekarbonizację pozostaje bez zmian – dominują duże i średnie przedsiębiorstwa.
– Duże firmy mają na agendzie monitorowanie swojego śladu węglowego, co staje się oczywiste m.in. w kontekście wymogów dyrektywy CSRD. Sankcje grożą za fałszowanie danych, więc podejście jest rygorystyczne. Problemem pozostaje, jak ten trend jest realizowany w mniejszych i średnich firmach – dodaje Michał Hetmański.
W przeciwieństwie do poprzedniego odczytu IDPG, polskie firmy raportują obecnie wzrost wsparcia ze strony państwa i instytucji publicznych w działaniach dekarbonizacyjnych. 31% firm oceniło, że wsparcie to wzrosło lub znacząco wzrosło w pierwszym półroczu 2024 roku. Eksperci zwracają uwagę, że jest to szczególnie istotne dla przedsiębiorstw przemysłowych w sektorach energochłonnych, które są liderami w inwestycjach w transformację energetyczną.
– To nie tylko przemysł, ale także budownictwo, korzystające z materiałów takich jak cement i stal o wysokim śladzie węglowym. Polska gospodarka cementowa, chemiczna i stalowa zbliża się do granic możliwości, jeśli chodzi o poprawę efektywności energetycznej przy obecnych technologiach opartych na paliwach kopalnych. Wciąż jednak brakuje inwestycji w produkcję zielonych nawozów, zielonej stali i zdekarbonizowanego cementu. Potrzebujemy większego wsparcia państwa, zarówno finansowego, jak i regulacyjnego, aby przedsiębiorstwa mogły w pełni korzystać z polskich, zielonych surowców – zaznacza prezes Fundacji Instrat.
– Dla przedsiębiorstw energochłonnych, takich jak Qemetica, działania dekarbonizacyjne są ogromnym wyzwaniem i wiążą się z wysokimi kosztami. Koszty energii i ciepła mają kluczowy wpływ na cenę końcowego produktu, co oznacza, że nasza konkurencyjność zależy bezpośrednio od transformacji energetycznej. Musimy szybko przejść tę transformację, co wiąże się z dużymi nakładami inwestycyjnymi na nowe kotły biomasowe czy instalacje przetwarzania odpadów. Wsparcie państwa i unijne jest tu kluczowe – dodaje Piotr Szlagowski-Budacz, dyrektor strategii w Qemetica.
Spośród 111 badanych firm, prawie 2/3 dostrzega rosnącą presję otoczenia biznesowego na wdrażanie rozwiązań przyspieszających dekarbonizację. Jednak nie zawsze przekłada się to na konkretne działania, ze względu na liczne wyzwania, przed którymi wciąż stoją przedsiębiorcy.
– Barierami w dekarbonizacji są na pewno świadomość, środki finansowe oraz regulacje, które – jeśli skupiają się bardziej na spełnianiu formalnych wymogów niż na praktycznej dekarbonizacji – mogą stać w sprzeczności z celami klimatycznymi. Może się bowiem zdarzyć, że regulacje zmniejszają emisje w Europie, ale kosztem ich wzrostu w innych regionach. Dlatego Pracodawcy RP działają na rzecz wdrażania regulacji, które pozwolą utrzymać konkurencyjność Europy, przy jednoczesnym dążeniu do celów klimatycznych – mówi Kamil Sobolewski.
