Branża tworzyw sztucznych, ze względu na swój energochłonny charakter, stoi przed szeregiem wyzwań związanych z transformacją energetyczną oraz rosnącymi kosztami energii. Nic dziwnego, że w branży coraz częściej słychać pytanie, jak sprostać tym wyzwaniom w stale pogarszających się warunkach makroekonomicznych.
Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) ceny energii elektrycznej dla przemysłu w Europie wzrosły o 34% w latach 2021-2023. W Polsce, na skutek m.in. wojny w Ukrainie i związanych z nią zawirowań na rynku surowców energetycznych, ceny energii wzrosły o około 50% w porównaniu do roku 2021. Jak przedwczoraj podał Business Insider, obecnie ceny energii w Polsce należą do najwyższych w Europie i na całym świecie. Dla firm przetwórstwa tworzyw sztucznych, gdzie energia stanowi nawet 20-30% kosztów operacyjnych, obecny poziom cen oraz tak wysokie wzrosty mają ogromny wpływ na marże operacyjne i rentowność.
Dodatkowo, polityka klimatyczna Unii Europejskiej, w tym rosnące koszty uprawnień do emisji CO2 (EU ETS), generuje dodatkowe obciążenia finansowe. W 2023 roku cena uprawnień do emisji CO2 przekroczyła 90 EUR za tonę, co stanowi blisko trzykrotny wzrost w porównaniu do roku 2020 . W efekcie firmy muszą szybko adaptować strategie energetyczne, aby minimalizować koszty związane z emisjami i zużyciem energii.
Integracja Odnawialnych Źródeł Energii (OZE)
Branża tworzyw sztucznych zaczyna dostrzegać potencjał OZE jako kluczowego elementu strategii energetycznej. Według danych Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Słonecznej (PSES), liczba instalacji fotowoltaicznych w zakładach produkcyjnych wzrosła o 18% w 2023 roku .
Wprowadzenie OZE pozwala firmom na uniezależnienie się od fluktuacji cen energii na rynku oraz redukcję emisji CO2, co ma znaczenie nie tylko dla spełniania wymogów regulacyjnych, ale także budowania pozytywnego wizerunku w kontekście ESG.
Jednak implementacja takich rozwiązań nie jest prosta. Firmy muszą inwestować w zaawansowaną infrastrukturę, np. systemy fotowoltaiczne lub turbiny wiatrowe, co wiąże się z dużymi nakładami kapitałowymi. Co więcej, branża tworzyw sztucznych często zmaga się z wyzwaniem zmienności produkcji energii z OZE. W przypadku fotowoltaiki produkcja energii zależy od nasłonecznienia, a dla turbin wiatrowych – od siły wiatru, co sprawia, że stabilizacja dostaw wymaga dodatkowych inwestycji, np. w magazyny energii.
Magazyny Energii – BESStia, która zmienia wszystko?
Magazyny energii (BESS – Battery Energy Storage Systems) nie tylko optymalizują wykorzystanie energii z własnych instalacji OZE, ale w ogóle zwiększają efektywność zużycia energii, przechowując jej nadmiar w okresach niskich kosztów, a wykorzystując wtedy, gdy ceny rynkowe są najwyższe. Pozwala to nie tylko na unikanie szczytowych opłat, ale także na optymalizację kosztów operacyjnych.
Dodatkową korzyścią jest poprawa stabilności dostaw energii, co minimalizuje ryzyko przerw w procesach produkcyjnych. Magazyny energii stanowią zatem rodzaj bufora, który w przypadku nagłych spadków napięcia lub awarii zewnętrznej sieci energetycznej może zasilić maszyny do czasu przywrócenia pełnej mocy z sieci. Takie rozwiązanie przekłada się bezpośrednio na wzrost efektywności produkcji oraz zmniejszenie strat, co w dłuższej perspektywie wzmacnia pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa na rynku i wspiera realizację założeń zrównoważonego rozwoju oraz odpowiedzialności środowiskowej.
Zarządzanie Efektywnością Energetyczną
Optymalizacja zużycia energii jest kluczowa dla firm chcących zmniejszyć swoje koszty operacyjne. Według badań przeprowadzonych przez Politechnikę Warszawską, optymalizacja procesów produkcyjnych w branży tworzyw sztucznych może przynieść oszczędności energetyczne rzędu 15-20% . Wymaga to jednak modernizacji technologii produkcyjnych i maszyn, automatyzacji procesów oraz wdrożenia systemów monitorowania zużycia energii.
Wprowadzanie standardów takich jak ISO 50001, które zapewniają ramy dla zarządzania efektywnością energetyczną, staje się coraz bardziej powszechne, jednak wiąże się to z dodatkowymi kosztami i koniecznością specjalistycznych szkoleń personelu.
Zrównoważony Rozwój i ESG – Obowiązek czy Szansa?
Zmieniające się regulacje unijne oraz rosnąca presja ze strony inwestorów i konsumentów skłaniają firmy do wdrażania strategii ESG. Branża tworzyw sztucznych, postrzegana przez pryzmat emisji CO2 i produkcji odpadów, jest pod szczególnym nadzorem. Z raportu Deloitte wynika, że 78% europejskich firm z branży chemicznej i tworzyw sztucznych planuje do 2030 roku wdrożenie strategii neutralności klimatycznej.
W odpowiedzi na te wyzwania, firmy muszą inwestować w nowoczesne technologie, które pozwolą im redukować emisje, np. zielony wodór lub ciepłownie geotermalne. Dodatkowo, coraz większe znaczenie ma raportowanie ESG – brak transparentności w tym zakresie może nie tylko zniechęcić inwestorów, ale także skutkować karami finansowymi nałożonymi przez regulatorów.
Zabezpieczenie Ciągłości Dostaw Energii
Branża tworzyw sztucznych, ze względu na swoje specyficzne potrzeby, musi zapewnić stabilność dostaw energii, aby uniknąć przestojów w produkcji. Z danych opublikowanych przez Europejską Sieć Operatorów Systemów Przesyłowych Energii Elektrycznej (ENTSO-E) wynika, że w ostatnich latach odnotowano wzrost liczby przerw w dostawach energii, spowodowanych m.in. rosnącym udziałem zmiennych źródeł energii (OZE) w europejskim miksie energetycznym .
W związku z tym firmy muszą inwestować w magazyny energii oraz rozwijać systemy zarządzania energią, które pozwolą im na elastyczne reagowanie na zmiany w podaży i popycie. Równocześnie rośnie zainteresowanie kontraktami PPA (Power Purchase Agreements), które zapewniają długoterminową stabilność cen energii i jej dostaw.
Dostępność i Zróżnicowanie Źródeł Energii
Dywersyfikacja źródeł energii to kluczowy element strategii firm chcących zmniejszyć ryzyko związane z przerwami w dostawach i rosnącymi kosztami. Z raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) wynika, że do 2030 roku produkcja biometanu może wzrosnąć o 50% w porównaniu do poziomu z 2020 roku , co stwarza szanse dla branży tworzyw sztucznych na wykorzystanie tego surowca jako niskoemisyjnego źródła energii.
Zielony wodór, będący kluczowym elementem strategii wodorowej UE, również może stać się istotnym rozwiązaniem. Jednak jego zastosowanie wymaga dużych inwestycji w infrastrukturę i technologie magazynowania, co może stanowić wyzwanie, zwłaszcza dla mniejszych firm z sektora MŚP.
Podsumowanie
Branża tworzyw sztucznych w Polsce i Europie stoi przed licznymi wyzwaniami związanymi z transformacją energetyczną i rosnącymi kosztami energii. Wzrost efektywności energetycznej, integracja odnawialnych źródeł energii oraz dostosowanie się do wymogów ESG to kluczowe elementy, które będą kształtować przyszłość tego sektora. W obliczu dynamicznie zmieniających się realiów rynkowych, firmy muszą wykazywać się elastycznością i proaktywnością w podejmowaniu działań, które zapewnią im konkurencyjność oraz zgodność z regulacjami. Inwestowanie w technologie oraz nowoczesne systemy zarządzania energią może okazać się kluczowe dla utrzymania rentowności i dalszego rozwoju branży.
