Kalifornia złożyła pozew przeciwko ExxonMobil za wprowadzanie opinii publicznej w błąd na temat możliwości recyklingu tworzyw sztucznych oraz zanieczyszczanie środowiska i społeczności lokalnych w tym stanie.
Prokurator generalny Kalifornii, Rob Bonta, złożył skargę do Sądu Najwyższego Hrabstwa San Francisco, oskarżając ExxonMobil o celowe wprowadzanie mieszkańców w błąd przez ostatnie 50 lat. Zarzuty dotyczą rozpowszechniania “nieprawdziwych informacji na temat możliwości recyklingu plastiku, co miało na celu przedstawienie recyklingu jako odpowiedzi na rosnącą ilość odpadów plastikowych produkowanych przez firmę”. W ramach pozwu, prokurator generalny dąży do “zmuszenia ExxonMobil do zaprzestania praktyk dezinformacyjnych, które zagrażają środowisku i zdrowiu publicznemu”.
Działania marketingowe ExxonMobil pod lupą
W pozwie przeciwko ExxonMobil zarzuca się, że koncern fałszywie przedstawiał wszystkie produkty z plastiku jako nadające się do recyklingu. Według władz Kalifornii zdecydowana większość plastikowych produktów “nie jest i nie może być poddana recyklingowi, zarówno z powodów technicznych, jak i ekonomicznych”. Jak wynika z pozwu, takie działania doprowadziły konsumentów do częstszego korzystania z jednorazowego plastiku, “w błędnym przekonaniu, że jest on ekologiczny”.
Jako przykład w pozwie podano 12-stronicową reklamę w magazynie Time z 1989 roku, zatytułowaną „Pilna potrzeba recyklingu”, promującą recykling jako skuteczne rozwiązanie problemu odpadów z tworzyw sztucznych. Dodatkowo, od lat 70. ExxonMobil promuje symbol „chasing arrows” – trzy strzałki w formie trójkąta, który kojarzony jest z recyklingiem. Konsumenci byli prowadzeni do przekonania, że produkty oznaczone tym symbolem mogą być poddane recyklingowi, choć faktycznie w Stanach Zjednoczonych recyklingowi podlega jedynie około 5% odpadów z plastiku.
Kolejny element krytyki dotyczy tzw. „zaawansowanego recyklingu” lub „recyklingu chemicznego”, który był promowany przez ExxonMobil jako przełom technologiczny mający umożliwić zrównoważone zarządzanie plastikiem, choć – zdaniem autorów pozwu – nie wyjaśniono jego ograniczeń technicznych.
Zarzuty kalifornijskiego Departamentu Sprawiedliwości
W ciągu ostatnich dwóch lat Departament Sprawiedliwości Kalifornii prowadził aktywne dochodzenie w sprawie przemysłu petrochemicznego, obejmujące m.in. wezwania sądowe do ujawnienia dokumentów, które wcześniej były niedostępne dla opinii publicznej. Pozew zarzuca, że kampania ExxonMobil przez dekady naruszała przepisy dotyczące uciążliwości społecznej, ochrony zasobów naturalnych, zanieczyszczania wód, fałszywej reklamy oraz nieuczciwej konkurencji.
Prokurator generalny Kalifornii dąży do wyeliminowania nielegalnych praktyk, nałożenia kar finansowych i uzyskania nakazu sądowego, który uniemożliwi ExxonMobil dalsze prowadzenie działań “wprowadzających w błąd w kwestiach związanych z recyklingiem i zarządzaniem tworzywami sztucznymi”.
Reakcja ExxonMobil
Przedstawicielka ExxonMobil, Lauren Kight, obarcza winą za problemy związane z recyklingiem władze stanu Kalifornia, twierdząc, że są one od dziesięcioleci świadome nieskuteczności systemu recyklingu. W oświadczeniu dla agencji AP Kight podkreśliła, że zamiast składać pozwy, Kalifornia powinna podjąć współpracę z ExxonMobil w celu rozwiązania problemów.
Naszym zdaniem: czy recykling tworzyw sztucznych rzeczywiście zawodzi?
Pozew złożony przez władze Kalifornii przeciwko ExxonMobil jest ważnym sygnałem w dyskusji o roli recyklingu tworzyw sztucznych. Jednak oskarżanie koncernu o całość problemu wydaje się jednostronne i nie uwzględnia pełnego kontekstu oraz postępu w technologii recyklingu tworzyw sztucznych.
Obecnie recykling tworzyw sztucznych to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, która stoi przed szeregiem wyzwań, ale również sukcesów. W Europie udział plastiku poddanego recyklingowi stale rośnie. W 2022 roku, zgodnie z danymi Plastics Europe, aż 26,9% odpadów plastikowych było przetwarzanych, co oznacza, że po raz pierwszy więcej tworzyw trafiło do recyklingu niż na składowiska. Ponadto, od 2018 roku ilość plastiku z recyklingu używanego do produkcji nowych wyrobów wzrosła o 70%, a tworzywa z recyklingu stanowią już 13,5% surowca używanego w przetwórstwie.
Oczywiście, problemem nadal pozostaje efektywność systemów recyklingu. Różne rodzaje tworzyw mają różne właściwości, które wpływają na ich podatność na recykling, a także możliwości technologiczne i ekonomiczne przetwarzania. Istotne jest zrozumienie, że sam recykling tworzyw sztucznych wymaga znaczących nakładów finansowych oraz infrastruktury, które nie zawsze są dostępne na odpowiednim poziomie, szczególnie w niektórych regionach. Niemniej jednak branża tworzyw sztucznych intensywnie pracuje nad technologicznym doskonaleniem recyklingu, w tym nad rozwojem tzw. recyklingu chemicznego, który ma na celu przetwarzanie nawet trudnych do recyklingu materiałów.
Ponadto, warto zaznaczyć, że przemysł tworzyw sztucznych nieustannie inwestuje w innowacje w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. W Europie funkcjonują liczne inicjatywy i strategie, które mają na celu zwiększenie udziału surowców wtórnych, redukcję odpadów oraz optymalizację procesów przetwarzania, przy jednoczesnym dbaniu o efektywność energetyczną i minimalizację emisji.
Krytyka władz Kalifornii wobec ExxonMobil dotyka kwestii, które mają globalny charakter i wymagają kompleksowego podejścia oraz współpracy wszystkich interesariuszy – zarówno sektora prywatnego, jak i publicznego. Zamiast obarczania odpowiedzialnością za problem jedynie producentów plastiku, warto skupić się na budowie zrównoważonych systemów gospodarki odpadami, które są kluczowe dla skutecznego funkcjonowania recyklingu i wdrożenia idei gospodarki o obiegu zamkniętym.
