onz flaga

Polska podpisała apel ws. zanieczyszczeń tworzywami

Podziel się:
Facebooktwitterlinkedinmail

Podczas piątej Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Oceanów (UNOC), która odbywa się w dniach 9–13 czerwca 2025 r. w Nicei, Polska znalazła się wśród 95 państw, które podpisały tzw. „Nicejski apel o ambitny traktat w sprawie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi” (ang. Nice Wake-Up Call). Dokument ten, choć niewiążący prawnie, stanowi wyraźne stanowisko wobec potrzeby opracowania globalnego traktatu ONZ dotyczącego redukcji zanieczyszczeń plastikiem na każdym etapie jego cyklu życia.

Podpisanie deklaracji to istotny gest polityczny ze strony Polski, która do tej pory nie należała do liderów w rozmowach o globalnych ograniczeniach produkcji tworzyw sztucznych. Nicejski apel podkreśla, że problem plastiku nie może być już rozwiązywany jedynie poprzez poprawę recyklingu i gospodarki odpadami – konieczne jest wdrożenie konkretnych mechanizmów ograniczających produkcję u źródła i eliminujących problematyczne typy tworzyw i dodatków chemicznych.

Wśród kluczowych postulatów dokumentu znajdują się:

  • ■ ustanowienie globalnego celu redukcji produkcji i konsumpcji plastiku,
  • ■ stworzenie wykazu najbardziej szkodliwych tworzyw i substancji chemicznych,
  • ■ projektowanie produktów pod kątem zawartości recyklatu, eliminacji toksyn oraz możliwości ponownego przetworzenia,
  • ■ mechanizm finansowania zgodny z zasadą „zanieczyszczający płaci”, który ma wspierać kraje rozwijające się,
  • ■ możliwość przyjmowania decyzji większością głosów, co ma zapobiec blokowaniu traktatu w razie braku konsensusu.

Francuska minister przemysłu Agnès Pannier-Runacher zaznaczyła w czasie UNOC, że “lepsze zarządzanie odpadami i recykling nie wystarczą – to kłamstwo, które trzeba obalić”. Słowa te podkreślają radykalną zmianę podejścia do polityki tworzywowej – od poprawy końcowych etapów cyklu życia plastiku ku ograniczeniom na poziomie projektowania i produkcji.

Z kolei organizacje pozarządowe wyrażają umiarkowany entuzjazm. Greenpeace uznaje deklarację za „potrzebny budzik”, ale podkreśla, że bez prawnie wiążących postanowień i dat granicznych może ona pozostać jedynie aktem dobrej woli. WWF idzie dalej, wskazując, że apel jest jedynie „minimum”, którego nie można traktować jako sukcesu bez konkretnych mechanizmów egzekucji.

Czytaj również:  Beko kończy produkcję AGD w Łodzi i Wrocławiu

Dla Polski, której przemysł przetwórstwa tworzyw sztucznych odgrywa ważną rolę gospodarczo i eksportowo (wartość rynku przetwórstwa szacuje się na ponad 60 mld zł rocznie), deklaracja ta może mieć dwojakie skutki. Z jednej strony pojawia się ryzyko zaostrzenia przepisów środowiskowych, ograniczenia dostępności niektórych polimerów czy dodatków i presji na zmiany w projektowaniu opakowań. Z drugiej – to również szansa na rozwój nowych technologii recyklingu, reformulację produktów, rozwój rynku surowców wtórnych i zwiększenie konkurencyjności firm inwestujących w innowacje i zrównoważony rozwój.

Trwające od 2022 roku prace nad traktatem ONZ ws. zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi (tzw. UN Plastic Treaty) miały początkowo zakończyć się do grudnia 2024 roku. Jednak brak porozumienia co do zakresu prawnych zobowiązań i mechanizmów egzekwowania spowodował przedłużenie negocjacji. Kolejna runda (INC‑5.2) odbędzie się w Genewie między 5 a 14 sierpnia 2025 roku. To właśnie tam może dojść do przełomu w rozmowach i przekształcenia „Nicejskiego apelu” w faktyczne zobowiązania międzynarodowe.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się na nasz newsletter:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *