Polski Pakt Plastikowy od początku swojego zawiązania w 2020 roku stawia sobie za cel zmniejszenie zużycia pierwotnych tworzyw sztucznych i wchodzenie branży w obieg zamknięty. Na początku grudnia odbyło się V Forum Paktu, poświęcone wypracowaniu konkretnej strategii na 2023 rok, wspierającej ambitne cele Paktu.
Choć o biznesie myśli się głównie w kontekście konkurencji, polskie firmy potrafią zaskoczyć, czego wyrazem może być pierwsze tak szerokie porozumienie międzysektorowe w skali kraju. Polski Pakt Plastikowy jest bowiem pierwszym porozumieniem w Polsce, zrzeszającym przedstawicieli całego rynku opakowań – od producentów tworzyw, przez sieci handlowe, aż po recyklerów. Realizacja ambitnej wizji, jaką jest zamknięcie obiegu opakowań, wymaga szerokiego partnerstwa – bez współpracy całego łańcucha wartości działania podejmowane przez firmy nie przyniosą zamierzonych efektów.
– Przy stole spotykają się różnorodne perspektywy, różnorodne doświadczenia, pomysły i potrzeby. Ponadto wzajemnie inspirujemy siebie do znajdowania najlepszych rozwiązań. Cieszę się, że możemy dochodzić do konkluzji i wdrażać wspólne projekty – powiedziała podczas V Forum Paktu Paulina Kaczmarek, Head of Sustainability w Grupie spółek Danone.
Wymiana wiedzy z innymi uczestnikami rynku i znajomość problemów branżowych pozwalają firmom planować swoje działania świadomie, uwzględniając cały cykl życia opakowania.
– Ambicją Nestlé jest to, by wszystkie nasze opakowania nadawały się do recyklingu lub ponownego użycia. Uczestnictwo w Polskim Pakcie Plastikowym daje nam możliwość realizacji tych ambitnych celów – stwierdził Tomasz Korytkowski, Dyrektor ds. Komunikacji Korporacyjnej, Public Affairs oraz Zrównoważonego Rozwoju w Nestlé Polska.
Razem przy jednym stole – współpraca ponad konkurencją
Okazją do wymiany doświadczeń w tak szerokim gronie było V Forum Paktu, które odbyło się na początku grudnia i zgromadziło niemal 100 przedstawicieli firm, organizacji biznesowych i pozarządowych oraz świata nauki.
– Spotkanie Paktu na Forum pozwoliło nam na poznanie wszystkich członków i jednocześnie przy stolikach na wymianę doświadczeń, na wymianę pomysłów, na innowacje i na rozwój w dążeniu do gospodarki o obiegu zamkniętym – powiedział Paweł Kornacki, Pełnomocnik Zarządu ds. Zrównoważonego Rozwoju w Supravis
W Pakcie poza współpracą międzysektorową podejmowana jest również współpraca między przedstawicielami tych samych branż. W obliczu wyzwań środowiskowych, przed którymi dziś stoimy, konkurencja schodzi bowiem na dalszy plan. Przykładem są tutaj jedne z największych sieci handlowych – Lidl, Biedronka, Carrefour, Kaufland i Żabka, które wzajemnie inspirują się do kolejnych działań i podejmowania coraz ambitniejszych projektów, co pozwala im także na wyróżnienie się na tle konkurentów, którzy nie są zrzeszeni w Pakcie.
– Coraz większe grono przedsiębiorców uczestniczy w Pakcie Plastikowym, żeby coraz więcej tworzyw sztucznych było poddawanych recyklingowi i by coraz mniej opakowań z tworzyw sztucznych trafiało na rynek – zauważył Jakub Tyczkowski, Prezes Zarządu Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań.
Polski Pakt Plastikowy – lider cyrkularnej transformacji
Na doprowadzenie do zrównoważonego zużycia opakowań w Polsce firmy zrzeszone w Pakcie mają czas do końca 2025 roku. To zaledwie trzy lata na realizację 6 wymagających celów strategicznych, opartych na hierarchii postępowania z odpadami, u której podstaw znajdziemy minimalizację powstawania odpadów, ponowne użycie, a także recykling.
Do tej pory członkowie Paktu podzielili się ponad 90 przykładami dobrych praktyk wprowadzonych w ich firmach (patrz Raport Otwarcia, Raport Roczny). Pakt wydał również 2 raporty roczne, w których transparentnie przedstawiono postęp w realizacji celów, a także 4 publikacje odpowiadające na najpilniejsze wyzwania rynku.
Najnowsze opracowania to Kryteria klasyfikacji opakowań nadających się do recyklingu w praktyce i na dużą skalę, które szczegółowo pokazuje proces oceny przydatności do recyklingu opakowań oraz 9 Złotych Zasad Projektowania – przełomowy dokument, który wyznacza jasną ścieżkę wszystkim firmom, które chcą wdrażać zasady ekoprojektowanie w praktyce. Nadrzędnym celem Paktu jest realna zmiana na całym rynku, dlatego opracowania są darmowe i dostępne na stronie internetowej.
Pomimo wytężonej pracy nie wszystkie problemy doczekały się jeszcze rozwiązań – podczas V Forum członkowie Paktu podejmowali kwestie takie jak m.in. niska dostępność recyklatów wysokiej jakości, brak dostępu do danych, które są niezbędne do planowania i podejmowania efektywnych działań na rzecz polepszenia systemu gospodarki odpadami, czy możliwość skalowania rozwiązań wielokrotnego użycia. W ramach tzw. sesji stolikowych szukali oni kreatywnych rozwiązań dla najpilniejszych wyzwań.
– Wszyscy nasi członkowie mają podobne wyzwania, stoją przed podobnymi problemami – wskazała Dorota Jasińska, Dyrektor Działu Zaopatrzenia z firmy Kaufland. – Okazało się już, czego nam brakuje i jesteśmy gotowi do pracy. Przez cały rok będziemy pracować nad tymi właśnie pomysłami, które teraz się narodziły.
Jasny drogowskaz w legislacyjnym chaosie
Wysoka ambicja Paktu, choć wykracza daleko poza obecne wymagania prawne, już niedługo stanie się rzeczywistością dla całego biznesu. W skali Europy, jak i szerzej – całego świata – widać już, że dobrowolne zobowiązania firm nie są wystarczające, aby rozwiązać najważniejsze problemy. Postępujące prace legislacyjne zarówno na szczeblu krajowym, jak i Komisji Europejskiej oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych pokazują, że nieuniknionym i potrzebnym kierunkiem zmiany jest przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
– Przemiany zachodzące w firmach członkowskich Paktu nie tylko przynoszą korzyść środowisku, ale również pozwalają lepiej i mądrzej przygotować się do nadchodzących zmian prawnych, wynikających m.in. z proponowanej nowelizacji rozporządzenia o opakowaniach i odpadach opakowaniowych – mówiła Dorota Żmudzińska, Ekspertka ds. GOZ w Polskim Pakcie Plastikowym. – W Pakcie już od dwóch lat wspólnie pracujemy nad redukcją wykorzystywanych tworzyw sztucznych, ekoprojektowaniem, czy zwiększaniem udziału recyklatów w opakowaniach. Jestem przekonana, że dzięki dotychczasowemu wysiłkowi zmiana wynikająca z wymogów prawnych będzie łatwiejsza dla firm działających w ramach naszej inicjatywy.
Obecnie trwają również prace nad Traktatem ONZ w sprawie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi (ang. UN Treaty on Plastics Pollution).
– Traktat ONZ to przełomowy w skali świata dokument, który ma szanse absolutnie zrewolucjonizować przyszłość zrównoważonego wykorzystania tworzyw sztucznych – dodała Dorota Żmudzińska. – W grudniu, jako Polski Pakt Plastikowy, dołączyliśmy do międzynarodowej sieci inicjatyw, której jednym z zadań będzie pochylenie się nad Traktatem i uwzględnienie w nim perspektyw wielu krajów, o czym będziemy szerzej komunikować w pierwszym kwartale 2023 roku.
W świetle nadchodzących zmian, następne lata prac Paktu mają być jeszcze bardziej intensywne.
– 2023 rok to kolejny ambitny rok naszych działań – powiedziała Małgorzata Greszta z Sekretariatu Paktu. – Będziemy zwiększać naszą obecność na rynku, będziemy przygotowywać nowe raporty, ale naszym najważniejszym celem jest zrealizowanie pierwszych wspólnych projektów Paktu po to, aby zamykać obieg konkretnych opakowań z tworzyw sztucznych na polskim rynku. Biorąc pod uwagę, że nadchodzące przepisy będą dotyczyć wszystkich, do Paktu zapraszamy każdą firmę związaną z łańcuchem wartości opakowań z tworzyw sztucznych. Jesteśmy otwarci zarówno na małe, średnie, jak i duże podmioty, bo tylko razem i w tak różnorodnym gronie uda nam się efektywnie zamknąć obieg opakowań.
Postępy z prac Paktu można śledzić w serwisie LinkedIn (https://www.linkedin.com/company/polski-pakt-plastikowy/) oraz na https://paktplastikowy.pl/. Firmy zainteresowane dołączeniem mogą zgłosić się przez formularz kontaktowy zamieszczony na stronie internetowej.
