Gospodarka cyrkularna wymaga aktywnego współdziałania strony recyklingowej i przetwórczej: na targach K 2022 Thorsten Kühmann, dyrektor zarządzający VDMA, rozmawiał na ten temat z Ulrichem Reifenhäuserem, przewodniczącym zarządu tego stowarzyszenia, i Michaelem Luddenem, przewodniczącym zarządu Stowarzyszenia Technologii Odpadów i Recyklingu VDMA.
Thorsten Kühmann: Jaka jest aktualna sytuacja dotycząca odpadów z tworzyw sztucznych i jakiego znaczenia nabrała obróbka tych odpadów tutaj w K?
Michael Ludden: Dzisiejsze technologie recyklingu pozwalają wygenerować przepływ materiałów z odpadów domowych, przede wszystkim z odpadów opakowaniowych, w kierunku recyklatów, które mogą być dalej przetwarzane. W ciągu ostatnich 20 lat przemysł rozwinął urządzenia, które są w stanie rozróżnić monomery tworzyw sztucznych, takich jak polietylen, polipropylen, polistyren czy PET. Dziś urządzenia te są ważnymi elementami sortowni. Ponowne wykorzystanie takiego recyklatu działa całkiem dobrze. Pod naciskiem politycznym przetwórcy żądają obecnie większych ilości recyklatów, jak również ich lepszej jakości. Stąd coraz większa bliskość recyklerów i przetwórców, którzy są obecni tutaj, na K. I jedni i drudzy chcą wiedzieć, co działa, a co jeszcze nie. Do tej pory przetwórcy korzystali głównie z materiałów pierwotnych, teraz coraz częściej mają do czynienia z recyklatami, które posiadają inne właściwości niż materiał pierwotny.
Thorsten Kühmann: Pańska firma, Sutco Recyclingtechnik, wystawiała się na targach IFAT, a teraz po raz pierwszy jest obecna na K. Dlaczego tak ważne jest, aby te dwie imprezy targowe były ze sobą zgodne pod względem zawartości?
Ludden: Jeśli chcemy uzyskać wysokiej jakości granulat, ważne są strumienie wejściowe o stałej jakości. Uzyskuje się ją, jeśli kupuje się materiał z sortowni na najwyższym poziomie technologicznym. Wtedy można polegać na jakości. I wtedy można również dostosować proces przetwarzania do tej jakości. Ta dyskusja pomiędzy tym, kto sortuje, a tym, kto przetwarza, odbywa się teraz – tutaj na K, a także na IFAT. Ważne jest, aby wiedzieć, co jeden może zrobić i czego potrzebuje drugi.
Thorsten Kühmann: Panie Reifenhäuser, Pana firma produkuje maszyny, które mogą wytwarzać duże ilości folii z tworzyw sztucznych. Czy wykorzystujecie recyklaty, a jeśli tak, to co jest tam ważne?
Reifenhäuser: Wykorzystanie recyklatów w ogóle nie jest problemem w naszej technologii procesowej. Problemem jest raczej to, że prawie nie ma recyklatów. Zbieranie odpadów z tworzyw sztucznych działa już w niektórych krajach bardzo dobrze, natomiast wyzwaniem jest sortowanie, na przykład określenie, co jest polietylenem, co polipropylenem, a co PET. Sortowanie jest trudne szczególnie w przypadku folii wielowarstwowych. Niektóre nadają się do recyklingu, inne nie. Jak to określić? Z mojego punktu widzenia każde opakowanie plastikowe musi być zdigitalizowane. Musi ono informować sortownię, z czego jest zrobione. Istnieją już dobre rozwiązania, teraz trzeba je szerzej wprowadzić. Trudno dziś powiedzieć, czy będą one ostatecznym rozwiązaniem, musimy jednak zacząć działać.
Thorsten Kühmann: Jakie są te rozwiazania?
Reifenhaeuser: Istnieje R-Cycle i Holy Grail. R-Cycle to otwarty standard cyfrowego paszportu produktu dla tworzyw sztucznych. Z kolei Holy Grail jest inicjatywą mającą na celu ustanowienie jednolitego oznaczenia tego paszportu za pomocą niewidzialnego znaku wodnego. Obie grupy już współpracują. Są to innowacyjne podejścia, które moim zdaniem nadają się do rozwiązania problemu sortowania. Niezależnie od tego przemysł robi wszystko, aby wykorzystywać recyklaty. W Reifenhaeuser opracowaliśmy technologię, która pozwala nam wykorzystywać odpady tworzyw sztucznych pochodzące od konsumentów w procesie przetwarzania folii. Nie w przypadku folii wysokiej klasy, ale w przypadku worków na śmieci czy nawet worków pocztowych. Ostatecznym rozwiązaniem musi być jednak ogólne usprawnienie sortowania poprzez zastosowanie digitalizacji.
Thorsten Kühmann: Konsument jest pomijany w tym procesie?
Reifenhäuser: Konsument nie może dokonać sortowania w takiej formie, jakiej potrzebujemy. Po prostu wie na ten temat zbyt mało. Musiałby być specjalistą w tej dziedzinie. Dlatego właściwym podejściem jest cyfryzacja. Każdy produkt potrzebuje cyfrowego bliźniaka.
Ludden: W ciągu ostatnich 20 lat nauczyliśmy się, że człowiek nie jest w stanie rozróżnić polimerów. Do tego właśnie służą urządzenia na bliską podczerwień stosowane w nowoczesnych sortowniach. W nowoczesnej sortowni, takiej jak ta, którą budujemy obecnie w Szwecji, znajduje się 30 takich urządzeń. Dzięki nim możemy wyprodukować dwanaście dobrych frakcji monomerów. Możemy je również sortować według koloru. Potrzebujemy jednak odpowiednich ilości materiału, aby móc go rozróżnić, a tych ilości dziś jeszcze brakuje. Na rynku jest duża presja, bo wszyscy chcą recyklatów. W każdym razie konsument nie jest pominięty, ponieważ wszystkie technologie opierają się na tym, że strumień tworzyw sztucznych został najpierw wychwycony. Tak więc nadal bardzo ważne jest, aby konsumenci wrzucali swoje plastikowe opakowania do żółtego pojemnika na śmieci.
Thorsten Kühmann: Jaką rolę w wysiłkach na rzecz uzyskania większej ilości recyklatów odgrywa projektowanie produktów?
Ludden: W przypadku prostych opakowań z pewnością istnieją możliwości projektowania pozwalającego na zmniejszenie mieszanki materiałów. Ale gdy opakowanie ma specjalną funkcję, staje się to trudniejsze. Na przykład wielowarstwowa folia w opakowaniu mięsa tworzy warstwę barierową przed utlenianiem, która zapewnia trwałość produktu. Nie można więc po prostu powiedzieć, że weźmiemy trzy rodzaje tworzyw sztucznych i zrobimy z nich wszystko.
Reifenhäuser: Jeśli mówimy o gospodarce cyrkularnej, to musimy mieć produkty, które można poddać recyklingowi. Musimy odejść od tych wielowarstwowych opakowań, które dają serom dziewięciomiesięczny okres przydatności do spożycia i zaakceptować, że mają one tylko okres pięciotygodniowy. To byłoby rozsądne. Musimy przeprojektować produkty pod kątem gospodarki cyrkularnej.
Thorsten Kühmann: Proszę dokończyć następujące zdanie: Odpady plastikowe są…
Reifenhäuser: … ogromnie ważnym materiałem do recyklingu.
Ludden: … zasobem, który musi być poddany recyklingowi.
