W ramach przełomowego komunikatu, negocjatorzy z Parlamentu Europejskiego i Rady UE ogłosili  osiągnięcie porozumienia w sprawie stopniowego wycofywania niektórych jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych do 2030 roku. Porozumienie, osiągnięte po intensywnych dyskusjach, ma na celu walkę z rosnącą ilością odpadów opakowaniowych generowanych w UE, która obecnie wynosi około 80 milionów ton rocznie.

Porozumienie zakłada zakazanie szerokiej gamy jednorazowych opakowań plastikowych od 2030 roku, w tym np. m.in. folii do owijania walizek na lotniskach czy opakowań na owoce, warzywa, żywność, napoje, przyprawy, sosy, drobne produkty kosmetyczne i toaletowe. Należy jednak zauważyć, że nie wszystkie typy wnioskowanych wcześniej opakowań z tworzyw sztucznych zostały objęte zakazem, co sygnalizuje kompromis w negocjacjach.

“Cieszymy się, że osiągnęliśmy to porozumienie, ale nie jest ono pozbawione wyzwań” – powiedziała Frédérique Ries, liberalna eurodeputowana prowadząca negocjacje. “To historyczny moment dla prawodawstwa środowiskowego w Europie, ponieważ po raz pierwszy ustalono konkretne cele w zakresie redukcji odpadów opakowaniowych”.

Nowe przepisy mają również na celu zwiększenie do 2029 roku wskaźników recyklingu butelek z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku i metalowych opakowań na napoje do co najmniej 90%, co wymaga wdrożenia przez państwa członkowskie systemów kaucjonowania. Prawodawcy zdecydowali o dodaniu jednak klauzuli zwolnienia, która umożliwi państwom członkowskim uniknięcie obowiązku wprowadzenia systemu zwrotu kaucji, jeśli osiągną poziom selektywnej zbiórki powyżej 80% do 2026 roku i przedstawią plan osiągnięcia celu 90%.

“Wyznaczając ambitne cele w zakresie recyklingu, robimy znaczący krok w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym” – zauważyła Ries.

Porozumienie spotkało się z krytyką ze strony niektórych branż i państw członkowskich. Jak podaje branżowa publikacja Fruitnet – organizacja Freshfel, europejskie stowarzyszenie producentów świeżych produktów spożywczych, stwierdziło, że sektor owocowo-warzywny został niesprawiedliwie potraktowany przez Komisję Europejską. Alliance for Sustainable Packaging for Foods (Sojusz na rzecz Zrównoważonych Opakowań Żywności) stwierdziło, że wprowadzenie zakazu stosowania tworzyw sztucznych jednorazowego użytku do pakowania żywności zagroziłoby bezpieczeństwu konsumentów. Francesca Stevens, sekretarz generalny organizacji przemysłu opakowaniowego Europen, powiedziała, że przepisy mogą również skutkować powstaniem mozaiki systemów w różnych państwach członkowskich, co doprowadziłoby do fragmentacji jednolitego rynku.

Pomimo wyzwań, eksperci podkreślają konieczność podjęcia tego typu działań w świetle narastającego kryzysu związanego z odpadami opakowaniowymi. Zobowiązanie UE do zmniejszenia ilości odpadów z tworzyw sztucznych jest zgodne z jej międzynarodowymi zobowiązaniami, w szczególności w ramach wysiłków ONZ na rzecz walki z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi.

“To porozumienie wysyła wyraźny sygnał, że UE poważnie podchodzi do kwestii wpływu tworzyw sztucznych jednorazowego użytku na środowisko” – stwierdził urzędnik zaangażowany w negocjacje.